การศึกษาเพื่อการอนุรักษ์ศิลปหัตถกรรมจักสานจากพืชท้องถิ่นภาคใต้ กรณีศึกษา กลุ่มจักสานใบกะพ้อ หมู่บ้านอายเลา ตำบลทุ่งโพธิ์ อำเภอจุฬาภรณ์ จังหวัดนครศรีธรรมราช

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษางานหัตถกรรมจักสานจากพืชท้องถิ่นในจังหวัดนครศรีธรรมราช โดยใช้กลุ่มจักสานใบกะพ้อ หมู่บ้านอายเลา ตำบลทุ่งโพธิ์ อำเภอจุฬาภรณ์ จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นกรณีศึกษา เพื่อนำไปเป็นฐานข้อมูลที่เป็นระบบในการอนุรักษ์ภูมิปัญญาการทำหัตถกรรมจักสานจากพืชท้องถิ่นในจังหวัดนครศรีธรรมราช มีขั้นตอนดำเนินการวิจัย คือ ขั้นที่ 1 ศึกษางานหัตถกรรมจากใบกะพ้อ ทำการศึกษาบริบทของชุมชน กรรมวิธีการผลิต และรูปแบบของงานหัตถกรรมจากใบกะพ้อ ขั้นที่ 2 การอนุรักษ์ภูมิปัญญาการทำหัตถกรรมจากใบกะพ้อ ทำการศึกษาสภาพการสืบทอดภูมิปัญญา จากนั้นพัฒนาวิธีการสืบทอดภูมิปัญญาและการเรียนรู้ ทดลองใช้วิธีการสืบทอดภูมิปัญญาและการเรียนรู้ และประเมินความคิดเห็นในการจัดกิจกรรม สืบทอดภูมิปัญญาและการเรียนรู้งานหัตถกรรมจากใบกะพ้อในจังหวัดนครศรีธรรมราช ผลการวิจัย ได้พัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนในกลุ่มสาระการเรียนรู้เพิ่มเติม หมวดวิชาศิลปะ เรื่องการอนุรักษ์ศิลปหัตถกรรมจักสานจากใบกะพ้อเพื่อการสืบทอดภูมิปัญญาและการเรียนรู้งานหัตถกรรม จากใบกะพ้อในจังหวัดนครศรีธรรมราช โดยจัดการเรียนการสอนในทุก ๆ วันศุกร์ ตั้งแต่เวลา 12.30-15.30 น. จำนวน 3 คาบ/สัปดาห์ 10 หน่วยการเรียนรู้ ผู้เรียนอยู่ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1, 2 และ 3 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2551 จำนวน 37 คน ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนการสอนในกลุ่มสาระการเรียนรู้เพิ่มเติมหมวดวิชาศิลปะ เรื่องการอนุรักษ์ศิลปหัตถกรรมจักสานจากใบกะพ้อ จากความคิดเห็นของบุคคลที่มีส่วนร่วม 3 กลุ่ม ได้แก่ ผู้เรียน ผู้สอน และชุมชนเกิดการเรียนรู้ร่วมกัน มีความรู้เกี่ยวกับหัตถกรรมจักสานจากใบกะพ้อเพิ่มขึ้น ภาคภูมิใจในภูมิปัญญาของท้องถิ่นตนเอง สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันและส่งเสริมเป็นอาชีพได้ สามารถอนุรักษ์ศิลปหัตถกรรมจักสานจากพืชท้องถิ่นแบบพึ่งพาตนเองได้ในที่สุด