มัทนะพาธา : สถานภาพและบทบาทของผู้หญิงในมุมมองสตรีนิยมเชิงนิเวศ

Abstract

มัทนะพาธาเป็นบทละครพูดคำฉันท์พระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ นับเป็นวรรณคดีไทยที่มีคุณค่าทั้งในด้านอรรถรส และสุนทรียภาพทางภาษา จนได้รับยกย่องจากวรรณคดีสโมสรให้เป็นหนังสือแต่งดีประเภทบทละคร พูดคำฉันท์ การศึกษาเรื่อง มัทนะพาธา: สถานภาพและบทบาทของผู้หญิงในมุมมองสตรีนิยมเชิงนิเวศ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาสถานภาพและบทบาทของผู้หญิง การเชื่อมโยงผู้หญิงกับธรรมชาติ และมโนทัศน์สตรีนิยมเชิงนิเวศกับภาวะชายเป็นใหญ่ โดยใช้แนวคิดสตรีนิยมเชิงนิเวศเป็นแนวทางในการศึกษา ผลการศึกษาพบว่า สถานภาพและบทบาทผู้หญิงที่ปรากฏในเรื่องมัทนะพาธาแสดงออกผ่านตัวละครหญิงสองตัว คือ นางมัทนา และนางจัณฑี ที่ต้องอยู่ภายใต้สถานภาพและบทบาทของการเป็นลูกและการเป็นภรรยาตามความเชื่อและวัฒนธรรมในสังคมไทย ในประเด็นการเชื่อมโยงผู้หญิงกับธรรมชาติ พบว่า มีการเชื่อมโยงระหว่างผู้หญิงกับธรรมชาติทั้งในแง่ของประวัติศาสตร์ มโนทัศน์ การปฏิบัติ และสัญลักษณ์ของตัวละครที่มีความสัมพันธ์กับธรรมชาติ และในประเด็นมโนทัศน์สตรีนิยมเชิงนิเวศกับภาวะชายเป็นใหญ่ พบว่า แนวคิดดังกล่าวเป็นแนวคิดที่มีบทบาทสำคัญต่อการดำเนินเรื่องราวที่มีตัวละครชายเป็นใหญ่และสามารถควบคุมผู้หญิงและธรรมชาติให้เป็นไปตามความต้องการดังพฤติกรรมของสุเทษณ์ที่มีต่อนางมัทนาโดยการสาปให้นางเป็นดอกกุหลาบ