เปรียบเทียบความเหมือน ความแตกต่างระหว่างรัฐศาสตร์ และรัฐประศาสนศาสตร์

Abstract

เนื่องจากปัจจุบันมีมหาวิทยาลัยต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นมหาวิทยาลัยของรัฐบาลหรือเอกชน เปิดสอนในสาขาวิชารัฐศาสตร์ และสาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ อย่างกว้างขวาง จึงเป็นเหตุให้เกิดความสนใจถึงความแตกต่างระหว่างสาขาวิชา “รัฐศาสตร์ กับ รัฐประศาสนศาสตร์” ว่ามีความเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไรบ้าง ในการเรียนการสอนของทั้ง 2 สาขาวิชานี้

การศึกษาวิชาทางรัฐศาสตร์ (Political Science) เป็นการศึกษาศาสตร์ที่ว่าด้วยรัฐ (The science of the state) ซึ่งถือว่าเป็นสาขาหนึ่งของสังคมศาสตร์ (Social Sciences) ที่กล่าวถึงทฤษฎีการจัดตั้งองค์การรัฐบาลและการดำเนินงานของรัฐ (Practice of the state) หรือรวมถึงพฤติกรรมการเมือง (political behaviour) หรือการแสวงหาอำนาจทางการเมือง (power–seeking) ของกลุ่มคน องค์การ และสถาบัน อันมีลักษณะแตกต่างไปจากรัฐ (state) ซึ่งมุ่งที่จะแสวงหาอิทธิพลต่อนโยบายของรัฐ (public policy) และทิศทางของการเปลี่ยนแปลงทางสังคม (the direction of social change) หรือเป็นที่เข้าใจกันง่ายที่สุดในประเทศไทย คือเป็นวิชาการเมืองหรือศาสตร์ว่าด้วยการเมืองหรือศาสตร์ว่าด้วยอำนาจ (science of power) ซึ่งหมายถึงวิชาที่มุ่งศึกษาองค์การที่มีอำนาจปกครองรัฐหนึ่ง และการแข่งขันกันมีอำนาจในรัฐหนึ่งนั่นเอง (A-phaphirom, A., 2002 :1-2)

ส่วนการศึกษาวิชาทางรัฐประศาสนศาสตร์ (Public Administration) คือ การศึกษาหาความรู้ในทุกด้านที่จำเป็นต้องใช้ในการบริหารงานภาครัฐ และวิชาทางรัฐประศาสนศาสตร์ยังมีความเป็น “สหสาขาวิชา (Interdisciplinary)”กล่าวคือ รัฐประศาสนศาสตร์ต้องอาศัยความรู้จากหลายสาขาวิชา เช่นรัฐศาสตร์เศรษฐศาสตร์ สังคมวิทยา กฎหมาย และในบางกรณีอาจรวมถึงความรู้ด้านที่เป็นวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีดังนั้นรัฐประศาสนศาสตร์ จึงศึกษาเกี่ยวกับเรื่อง “กิจการสาธารณะ (Public Affairs)” ที่มุ่งศึกษาว่าจะมีวิธีดำเนินกิจกรรมที่ทำร่วมกันในสังคมอย่างไรให้เกิดประโยชน์สูงสุดตามวัตถุประสงค์ที่ปัจเจกบุคคลแต่ละคนต้องการ