การพัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็กโดยใช้แนวคิดการบริหารแบบสมดุล

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาของการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก 2)วิเคราะห์องค์ประกอบรูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก 3) สร้างรูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก และ 4) ประเมินรูปแบบการบริหารขนาดเล็กด้วยการวิจัยพัฒนา 4 ระยะ คือ 1)ศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาของการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็กและ 4) ประเมินรูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็กด้วยการวิจัยและพัฒนา 4 ระยะ คือ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาของการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก โดยใช้เทคนิคพหุวิธี (Multi Methodology) โดยการศึกษาเอกสาร สัมภาษณ์เจาะลึก(Depth lnteNiew) สังเกต จากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 2 โรงเรียน และสอบถามความคิดเห็นสภาพปัจจุบันปัญหาจากโรงเรียนขนาดเล็ก จากกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 60 คน 2) การวิเคราะห์องงค์ประกอบรูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก โดยการสอบถามความคิดเห็น ของผู้บริหารสถานศึกษาที่มีต่อองค์ประกอบรูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก ใช้กลุ่มตัวอย่าง 279 คน 3) สร้างรูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก โดยการยกร่างรูปแบบ ระยะที่ 4 การประเมินูรปแบบการตรวจสอบรูปแบบและยืนยันรูปแบบโดยการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญู จำนวน 11 ท่าน ในด้านความเป็นประโยชน์ ความเหมาะสมและความเป็นไปได้ โดยใช้แบบแผนการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญเป็นเครื่องมือ วิเคราะห์ข้อมูล โดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจ

ผลการวิจัยพบว่า 1. สภาพปัญหาการปฏิบัติงานของโรงเรียนขนาดเล็กสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครศรีธรรมราช เขต 2 พบว่า ในภาพรวมทุกมุมมองมีปัญหาในระดับมาก(x=3.80 s.D.=0.26) เมื่อพิจารณาเป็นรายมุมมอง มุมมองที่มีปัญูหาสูงสุดคือต้านกระบวนการภายในค่าเฉลี่ย 3.95 รองลงมา คือ มุมมองด้านผู้เรียน ค่าเฉลี่ย 3.80 มุมมองด้านการเรียนูร้และพัฒนา ค่าเฉลี่ย 3.78 และมุมมองด้านงบประมาณและทรัพยากร มีค่าเฉลี่ย 3.68

2. องค์ประกอบรูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาตเล็ก โดยใช้แนวคิดการบริหารแบบสมดุล (Balanced scorecard) มี 4 มุมมอง 13 องค์ประกอบ 1) การเรียนรู้และพัฒนามี 3 องค์ประกอบ 2) กระบวนการจัดการศึกษาภายในมี 4 องค์ประกอบ 3) งบประมาณและทรัพยากรมี 1 องค์ประกอบ และ 4) ผู้เขียนมี 5 องค์ประกอบ 3. รูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก โดยใช้แนวคิดการบริหารแบบสมดุล(Balmced scoreCKd) ฉบับร่าง ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ 1) ส่วนแนวคิดหลักการ วัตถุประสงค์ 2) ส่วนNมมองและองค์ประกอบ ส่วนที่ 3 ขั้นตอนการบริหาร 8 ขั้นตอน 1) กำหนดทิศทางขององค์การ 2) วิเคราะห์และกำหนดมุมมอง 3) จัดทำแผนที่กลยุทธ์ (strategiC Map) 4) จัดทำscorecard Desiw 5) ทำ Action plan 6) การถ่ายทอดลงสู่การปฏิบัติ 7) ติดตามประเมินผลลัพธ์และ 8) การรายงานผลและปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง 4. ผลการประเมินรูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก โดยใช้แนวคิดการบริหารแบบสมดุล (Balanced scorecard) : MO MODEL โดยผู้เชี่ยวชาญู พบว่า APOฒ MODELมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงอย่างเป็นเหตุเป็นผลซึ่งกันและกัน มีความเหมาะสม มีประโยชน์และมีความเป็นไปได้รูปแบบ ประกอบด้วย ส่วนที่ 1 แนวคิดและหลักการ ส่วนที่ 2 ประกอบด้วยมุมมองและองค์ประกอบส่วนที่ 3 เป็นระบบการนำรูปแบบการบริหารแบบสมดุลไปใช้ซึ่งประกอบด้วยขั้นตอน กระบวนการและผลผลิต ในส่วนขั้นตอนมี 5 ขั้น 1) การวิเคราะห์และกำหนดทิศทางองค์กร (Analyze and Design Organization) 2) การวางแผน (Planning) 3) การนำสูการปฏิบัต (organize implementation 4) การติดตามและประเมินผล 4 มุมมอง (Reflct and Evaluation ) 5) การรายงานผลและปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง (New look repon and continuouslm rovement) และเมื่อประเมินโดยผู้ปฏิบัติพบว่า รูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็กโดยใช้แนวคิดการบริหาแเบบสมดุล (Balanced scorccard) มีความเหมาะสมความเป็นไปได้และมีประโยชน์ในระดับมาก (x =4.35 s.D.=.235)